Alevi terimi sözlük anlamına göre “Ali’ye mensup, Ali’ye ait” anlamındadır. Alevilik genel olarak Hz. Ali’yi sevmek ve onun soyunun yani Ehl-i Beyt’in yolundan gitmek olarak tanımlanabilir. Yolun kurucusu Hz. Ali (598–661) kabul edilir. İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in soyu, kızı Fatıma ile evlenen Hz. Ali’den devam etmiştir. Peygamberin vefatından sonra üçüncü halife olan Hz. Ali birinci imamdır. Alevilerde Muhammed (s.a.s) son peygamber olduğu, Hz. Ali’nin ise imamlığı esastır. Sunilikte Allah-Muhammed tamamlamasından farklı olarak Alevilikte Allah-Muhammed-Ali ile tamamlanan ve Ehl-i Beyt, Oniki imamları esas alan bir inançtır. Bazen “Allah-Muhammed-Ali” bazen de “Hak-Muhammed-Ali” şeklinde ifade edilen kavram denilebilir ki Aleviliğin en önemli sembolüdür. Öyle ki Alevi edebiyatı bu üçlere ilişkin deyişlerle doludur. Hizmet sahipleri dededen hizmet alırken “ Ya Allah, ya Muhammed, ya Ali” sözleriyle niyaza başlar; hatta “can”lar her bir bu üçlerden birine tekabül etmek üzere “ Ya Allah, ya Muhammed, ya Ali” diyerek üç defa kucaklaşırlar. Gerçekte bu üçlerde yer alan “ Hakk’ın aşkın bir yaratıcı olan Allah’ı; Muhammed’in genel anlamda nübüvveti, yani peygamberliği; Ali’nin de tasavvuftaki velayeti yani ermişliği ifade ettiği söylenebilir. Bu durumda “Hak-Muhammed-Ali” kavramı; Allah’ı, Hz. Muhammed’in peygamberliğini ve Hz. Ali’nin velayetini dile getirmektedir.
PiR ASKINA
Pir askina darina kerbelada sahima
Sahlar bügün toplanmis ulu divan olusmus
Cümle mehlekler burda pirler hakin darinda
Tahlip yolagirmis süzülüp gelir dara
Lokma elde pir darinda evimize hizir gelir
isik olur yol olur gönlümüze ayna olur
Bir küpicerisinde canna gelir nurlanir
Hakikat görünür hey dost ulu divan olusur
Baba mansur hünkar ile yol döseyine varir
Ücler besler yediler kemer bestler postunda
Kirklar ile bir olur ulu divan sahlanir
Lokma elde pir darinda evimize hizir gelir
isik olur yol olur gönlümüze ayna olur
Bir küp icerisinde canna gelir nurlanir
Dogruluk kapisidir oniki imamlarin cümlesi
Hak Muhammed ali.nin nuru.ille yola girdik
Bir lokma ekmeyi ulu divan paylastirir
Yüce hizir gelir nebiler görünür
Lokma elde pir darinda evimize hizir gelir
isik olur yol olur gönlümüze ayna olur
Bir küp icerisinde canna gelir nurlanir
Ali dedik Veli dedik Hüseyinime nefer olduk
Ehl.i beyit askina kalpten kalp.be gönül verdik
Yol edep erkan dedik basimizi dikeyledik
Horosan pirleri ile evel Hak dedik geri dönmedik
Lokma elde pirdarinda evimize hizir gelir
isik olur yol olur gönlümüze ayna olur
Bir kup icerisinde canna gelir nurlanir
Yolumuz dogruluk yolu hile olmaz icimizde
Pirim yasami boyunca temiz eyler dilini
Tahlip piri isik tutar yola Hak.diye girer
Cümle canlar gönülden dua eder sevdasina
Lokma elde pir dareinda evimize hizir gelir
isik olur yol olur gönlümüze ayna olur
Musai kazim umutlanir piri kapisina varinca
Hanemize günes dogar Ulu tanri hak.ki icin
Gercek yol görünüyor turna gibi cosuyorum
Ücler besler yediler kalpimize doguyor
Lokmam elde pir darinda evimize pirim geldi
isik olur yol olur gönlümüze ayna olur
Bir kup icerisinde canna gelir nurlanir.dost
Yazan Musai kazim düzgün